چک چیست؟ انواع چک بانکی و قوانین مربوط به آن ها را بشناسید! | موسسه حقوقی عدل ایرانیان
چک چیست و چه نقشی در نظام اقتصادی دارد؟
چک یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری است که نقش کلیدی در نظام اقتصادی هر کشوری ایفا می‌کند. در ایران نیز این سند تجاری، به‌عنوان یکی از پرکاربردترین ابزارهای پرداخت شناخته می‌شود. اهمیت چک در اقتصاد کشور ما زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از مبادلات مالی و پرداخت‌ها از طریق چک انجام می‌گیرد. با این حال، چک کاغذی همواره با چالش‌هایی همراه بوده است. هزینه‌های بالا، ریسک جعل یا برگشت خوردن چک و مشکلات حقوقی، باعث شده بسیاری از کشورها در سال‌های اخیر به‌دنبال کاهش استفاده از چک‌های کاغذی و جایگزینی آن با ابزارهای نوین پرداخت باشند.
در این مطلب از بلاگ موسسه حقوقی عدل ایرانیان، قصد داریم به‌طور کامل به این سؤال پاسخ دهیم که چک چیست، انواع چک را بررسی کنیم و به قوانین و نکاتی بپردازیم که دانستن آن برای هر فردی که درگیر امور مالی و تجاری است، ضروری خواهد بود.
تعریف دقیق چک چیست؟
برای آشنایی بهتر با مفهوم چک، می‌توان آن را از دو زاویه تعریف کرد: یکی تعریف لفظی و تاریخی این واژه، و دیگری تعریف حقوقی و کاربردی آن در نظام اقتصادی امروز.
تعریف لغوی چک
واژه «چک» برخلاف تصور بسیاری، یک واژه فارسی است و ریشه آن به دوران قدیم بازمی‌گردد. این کلمه به‌معنای نوشته‌ای است که فرد با استفاده از آن می‌تواند مبلغی از پول خود را از بانک برداشت کرده یا آن را به دیگری حواله دهد. جالب است بدانید که در متون ادبی و تاریخی ایران، واژه‌هایی مانند قباله، حجت، منشور، عهدنامه و برات نیز برای مفهومی مشابه چک به‌کار رفته است. حتی در اشعار شاعران بزرگی همچون فردوسی و معزی نیز از واژه «چک» یا معانی نزدیک به آن استفاده شده است.
تعریف حقوقی چک
در قوانین تجارت ایران، چک دارای تعریف مشخصی است. مطابق ماده ۳۱۰ قانون تجارت: چک نوشته‌ای است که به موجب آن، صادرکننده وجوهی را که نزد محال‌علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌کند. اما این تعریف برای عموم افراد ممکن است کمی پیچیده به‌نظر برسد. به‌طور ساده‌تر می‌توان گفت: چک یک سند تجاری است که به‌واسطه آن، صاحب حساب بانکی می‌تواند مبلغ مشخصی از پول خود را شخصاً دریافت کند یا آن را به فرد دیگری منتقل کند. صدور چک دارای الزامات قانونی است و تنها زمانی معتبر شناخته می‌شود که از سوی بانک‌ها صادر شده باشد. به بیان دیگر، چک باید بر روی یک بانک کشیده شود و محال‌علیه آن صرفاً بانک است. چک‌هایی که توسط مؤسسات مالی، صندوق‌های قرض‌الحسنه یا سایر نهادهای مشابه صادر می‌شوند، در حکم چک هستند اما مشمول حمایت‌های قانونی خاصی که برای چک بانکی در نظر گرفته شده، نمی‌شوند.
همچنین بخوانید: صیغه موقت شرایط ، نحوه خواندن و مهریه | صیغه موقت چیست ؟
آشنایی کامل با انواع چک بانکی
چک‌ها به‌عنوان یکی از رایج‌ترین ابزارهای پرداخت در معاملات تجاری و مالی، انواع مختلفی دارند که هر کدام متناسب با نوع معامله و نیاز طرفین صادر می‌شوند. درک تفاوت این چک‌ها می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات حقوقی، مالی و سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کند.
در یک تقسیم‌بندی کلی، چک‌ها از نظر صادرکننده به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
چک‌هایی که توسط افراد صادر می‌شوند : مانند چک عادی یا چک سفید امضا
چک‌هایی که توسط بانک صادر می‌شوند : مانند چک تضمین‌شده یا چک مسافرتی
علاوه بر این دسته‌بندی، چک‌ها از نظر کاربرد و ویژگی نیز انواع مختلفی دارند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
چک عادی یا معمولی
چک عادی متداول‌ترین نوع چک است که اغلب در معاملات روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چک توسط صاحب حساب به نام فرد یا شرکت دیگری صادر می‌شود و پرداخت آن صرفاً به موجودی حساب صادرکننده بستگی دارد. چک‌های عادی دارای اعتبار ویژه‌ای از سمت بانک نیستند و ضمانتی برای پرداخت آن‌ها از سوی بانک وجود ندارد.
نکته مهم: بر اساس قوانین جدید، صدور چک عادی باید در سامانه صیاد ثبت شود و دریافت‌کننده چک می‌تواند وضعیت اعتبار صادرکننده را از طریق این سامانه بررسی کند.
چک مسافرتی (تراول چک)
چک مسافرتی نوعی چک بانکی است که توسط خود بانک چاپ و منتشر می‌شود و مبلغ آن از پیش روی چک درج شده است. این چک‌ها بیشتر برای کسانی طراحی شده‌اند که قصد دارند در سفرهای داخلی یا خارجی، وجه نقد قابل‌حمل اما امن داشته باشند .دارنده چک مسافرتی می‌تواند آن را در هر شعبه بانک صادرکننده یا بانک‌های طرف قرارداد نقد کند.
چک تضمین‌شده (چک بانکی تضمینی)
چک تضمین‌شده چکی است که توسط بانک و به درخواست مشتری صادر می‌شود. در این نوع چک، بانک متعهد می‌شود که مبلغ درج‌شده در چک را بدون هیچ شرطی به دارنده چک پرداخت کند. چون پشتوانه پرداخت این چک، بانک است و نه موجودی حساب شخصی، این نوع چک یکی از امن‌ترین ابزارهای پرداخت محسوب می‌شود و در معاملات بزرگ و حساس بسیار پرکاربرد است.
چک سفید امضا
چک سفید امضا، چکی است که تنها امضای صادرکننده روی آن درج شده ولی سایر اطلاعات مانند مبلغ، تاریخ یا نام دریافت‌کننده خالی است. به این ترتیب، کسی که چک را در اختیار دارد، می‌تواند اطلاعات مورد نظر خود را در آن وارد کند. چک سفید امضا در معاملات پرریسک و همچنین در روابطی که مبتنی بر اعتماد شخصی است، استفاده می‌شود اما در عین حال، یکی از خطرناک‌ترین انواع چک‌ها نیز به‌شمار می‌رود و می‌تواند زمینه‌ساز سوءاستفاده‌های حقوقی شود.
چک تأییدشده
چک تأییدشده، نوعی چک عادی است که موجودی حساب صادرکننده آن توسط بانک تأیید و معادل مبلغ چک در حساب وی بلوکه می‌شود. به این معنا که بانک ضمانت می‌کند وجه چک در موعد مقرر قابل پرداخت است و شخص صادرکننده تا زمان وصول چک، اجازه برداشت آن مبلغ را ندارد.این نوع چک نسبت به چک عادی اعتبار بیشتری دارد و در معاملات رسمی و بزرگ، استفاده از آن توصیه می‌شود.
بخوانید: شرایط فرزند خواندگی برای خانواده هایی که فرزند دارند، چیست؟
چک رمزدار (چک بین‌بانکی)
چک رمزدار یا چک بین‌بانکی، چکی است که یک بانک به درخواست مشتری برای بانک دیگر صادر می‌کند. این چک‌ها اغلب برای انتقال مبالغ بالا از یک بانک به بانک دیگر بدون جابه‌جایی فیزیکی پول استفاده می‌شوند. وجه این چک‌ها توسط بانک صادرکننده تضمین می‌شود و برای امنیت بیشتر، دارای رمز اختصاصی هستند که تنها بانک مقصد قادر به شناسایی و نقد کردن آن است.
چک مدت‌دار (چک وعده‌دار)
چک مدت‌دار چکی است که تاریخ صدور و تاریخ سررسید آن متفاوت است. به این معنا که فرد صادرکننده چک، دریافت مبلغ را به تاریخ مشخصی در آینده موکول می‌کند. برای مثال، ممکن است چکی امروز صادر شود اما تاریخ پرداخت آن برای یک ماه یا چند ماه بعد تعیین شده باشد. این نوع چک معمولاً در معاملات اقساطی یا معاملات تجاری بلندمدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چک صیادی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
چک صیادی یکی از جدیدترین انواع چک در نظام بانکی ایران است که با هدف افزایش امنیت معاملات و کاهش چک‌های برگشتی طراحی شده است. این چک‌ها تحت نظارت بانک مرکزی صادر می‌شوند و تمامی اطلاعات آن‌ها در سامانه صیاد (سامانه یکپارچه مدیریت چک) ثبت می‌شود. اجرای طرح چک صیادی از سال ۱۴۰۰ آغاز شد و به‌مرور جایگزین چک‌های قدیمی شد. یکی از ویژگی‌های مهم این چک‌ها، کد یکتای ۱۶ رقمی آن‌ها است که امکان استعلام و اعتبارسنجی چک را برای دریافت‌کنندگان فراهم می‌کند. همین قابلیت باعث شده است که میزان اطمینان و اعتماد به چک‌های صیادی افزایش یابد و بسیاری از فروشگاه‌ها و کسب‌وکارها از این چک برای انجام معاملات استفاده کنند.
مزایای چک صیادی
امنیت بیشتر: ثبت اطلاعات در سامانه صیاد امکان پیگیری و استعلام را فراهم کرده و احتمال صدور چک بلامحل را کاهش داده است.
کاهش چک‌های برگشتی: اعتبارسنجی صادرکننده قبل از صدور چک، احتمال صدور چک بدون موجودی را کاهش می‌دهد.
قابلیت استعلام سریع: با استفاده از کد ۱۶ رقمی درج‌شده روی چک، می‌توان از طریق سامانه‌های بانکی اعتبار آن را بررسی کرد.
نظارت بانک مرکزی: به دلیل ثبت اطلاعات در سامانه صیاد، امکان جعل یا سوءاستفاده از این چک‌ها بسیار کمتر است.
شرایط دریافت دسته‌چک صیادی
به دلیل حساسیت و اعتبار بالاتر چک‌های صیادی، شرایط دریافت این چک‌ها نسبت به چک‌های قدیمی سخت‌گیرانه‌تر است. برخی از مهم‌ترین شرایط عبارت‌اند از:
· داشتن حداقل ۲ سال سابقه حساب بانکی بدون سابقه چک برگشتی یا سوءسابقه بانکی
· اعتبارسنجی متقاضی توسط بانک (بررسی سوابق بانکی، تراکنش‌ها و وضعیت مالی)
· عدم بدهی معوق یا چک برگشتی ثبت‌شده در سامانه بانک مرکزی
کاربرد رایج چک‌های صیادی معمولاً در معاملات اقساطی و خریدهای کلان تجاری است، چراکه به‌دلیل امکان استعلام، طرفین معامله می‌توانند از اعتبار چک و صادرکننده آن مطمئن شوند.
چگونه مشکلات دریافت دسته‌چک صیادی را برطرف کنیم؟
در صورتی که درخواست شما برای دریافت دسته‌چک صیادی رد شده است یا در فرآیند دریافت آن با مشکل مواجه هستید، می‌توانید از راهنمایی کارشناسان موسسه حقوقی عدل ایرانیان بهره‌مند شوید. ما سوابق بانکی و اعتبار مالی شما را بررسی کرده و راهکارهای اصلاح و بهبود وضعیت بانکی شما را ارائه می‌دهیم تا شانس دریافت دسته‌چک صیادی را افزایش دهید.
برای دریافت مشاوره تخصصی، با ما تماس بگیرید.
قانون جدید صدور چک چه می‌گوید؟
قانون جدید صدور چک که از ابتدای سال ۱۴۰۰ اجرایی شده، تغییرات اساسی در روند صدور و دریافت چک ایجاد کرده است. بر اساس این قانون، تمام افرادی که دارای دسته‌چک هستند، موظف‌اند اطلاعات هر چک صادره را به‌طور کامل در سامانه صیاد ثبت کنند. این اطلاعات شامل مبلغ دقیق چک، تاریخ سررسید و مشخصات هویتی دریافت‌کننده یا ذی‌نفع است. بنابراین از زمان اجرای این قانون، صدور چک بدون ثبت اطلاعات آن در سامانه صیاد امکان‌پذیر نیست و چنین چکی فاقد اعتبار خواهد بود.
در صورتی که صادرکننده، چک را در سامانه صیاد ثبت نکند، حتی اگر لاشه چک به‌صورت فیزیکی در اختیار دریافت‌کننده باشد، امکان نقد کردن آن وجود ندارد. بانک‌ها صرفاً زمانی ملزم به پرداخت وجه چک هستند که اطلاعات آن در سامانه صیاد به‌درستی ثبت شده باشد. این بخش از قانون، یکی از مهم‌ترین ابزارهای جلوگیری از صدور چک‌های بی‌محل و چک‌های بدون پشتوانه است.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که با تصویب و اجرای این قانون، عملاً چک‌های قدیمی که تحت قوانین قبلی صادر می‌شدند، از اعتبار خارج شده‌اند. از سال ۱۴۰۰ به بعد، هیچ دسته‌چکی مطابق مقررات گذشته صادر نمی‌شود و تمام چک‌های معتبر باید در قالب چک‌های صیادی و از طریق سامانه رسمی بانک مرکزی ثبت و صادر شوند. هدف اصلی این قانون، شفاف‌سازی فرآیندهای مالی، کاهش ریسک معاملات و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی از چک است. بنابراین برای انجام هر معامله‌ای که با چک انجام می‌دهید، لازم است از ثبت اطلاعات آن در سامانه صیاد مطمئن شوید.
البته این موضوع برای آنکه به‌صورت کامل همه‌گیر شود، کمی زمان می‌برد. زیرا هنوز افرادی هستند که از دسته چک‌های قدیمی استفاده می‌کنند. بانک نیز طی یک اطلاعیه از تمامی کسانی که دارای دسته چک قدیمی هستند خواسته است تا دسته چک‌های قدیمی خود را تحویل دهند و دسته چک جدیدی یا همان چک تأیید شده صیادی دریافت کنند.
هنوز دستور ابطال چک‌های قدیمی صادر نشده است. این موضوع ممکن است تا چند سال زمان ببرد. زیرا برای چک‌ها صادر شده‌اند و معامله به انجام رسیده است. پس تا مدتی، این چک‌ها اعتبار دارند و نیاز به ثبت صیادی آن‌ها نیست؛ اما اگر کسی چک صیادی صادر کند، بر اساس قانون صدور چک، تمامی اطلاعات چک را باید در سامانه صیادی ثبت نماید.
قانون صدور چک؛ چک‌های قدیمی چه مشکلی داشتند؟
یکی از مهم‌ترین دلایلی که قانون جدید صدور چک تدوین و اجرا شد، مشکلات متعددی بود که چک‌های قدیمی در نظام اقتصادی و معاملاتی کشور ایجاد می‌کردند. چک‌های قدیمی به‌دلیل اینکه اطلاعات آن‌ها به‌صورت سیستمی و متمرکز ثبت نمی‌شد، زمینه‌ساز سوءاستفاده‌های مختلفی بودند. در گذشته امکان بررسی اعتبار چک‌ها از طریق سامانه‌های الکترونیکی وجود نداشت. همین موضوع باعث شده بود که جعل چک، تغییر تاریخ و مبلغ آن و حتی نقد کردن چک‌های مسروقه به‌سادگی انجام شود. از طرف دیگر، نبود سامانه‌ای برای رصد انتقال چک از یک فرد به فرد دیگر، باعث شده بود که بسیاری از معاملات غیرشفاف انجام شود و رد و نشانی از صاحبان اصلی چک در میان نباشد. قانون جدید صدور چک برای رفع همین مشکلات تدوین شده است. بر اساس این قانون، صدور چک بدون ثبت آن در سامانه صیاد امکان‌پذیر نیست. اطلاعات کامل چک، از جمله مبلغ، تاریخ و مشخصات دریافت‌کننده باید در این سامانه ثبت شود. علاوه بر آن، سخت‌گیری‌هایی هم در مورد دریافت دسته‌چک اعمال شده است. به‌عنوان مثال، افرادی که دارای سابقه چک برگشتی باشند، دیگر امکان دریافت دسته‌چک جدید را نخواهند داشت. از دیگر تغییرات مهم این قانون می‌توان به درج بارکد روی هر برگ چک اشاره کرد. با اسکن این بارکد، اطلاعات مربوط به حساب و اعتبار صادرکننده چک قابل مشاهده است. به این ترتیب، چک‌های جدید همانند چک‌های رمزدار بانکی اعتبار بالایی پیدا کرده‌اند و ریسک تقلب و جعل آن‌ها به حداقل رسیده است. اجرای این قانون علاوه بر افزایش امنیت معاملات، نقش مهمی در مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی دارد. پیش از این، یک برگ چک می‌توانست بارها دست به دست شود بدون آنکه اطلاعات انتقال آن جایی ثبت شود. اما در سیستم جدید، هر بار انتقال چک در سامانه صیاد ثبت می‌شود و همه نقل و انتقالات آن قابل ردیابی است. همچنین صاحبان حساب‌ها موظف هستند هنگام دریافت دسته‌چک، تعهدنامه‌ای مبنی بر عدم سوءاستفاده مالی و پولشویی امضا کنند. در صورت کشف تخلف، مجازات‌هایی همچون جریمه نقدی و حتی حبس در انتظار آن‌ها خواهد بود.
در مجموع می‌توان گفت که قانون جدید صدور چک، نقطه‌عطفی در افزایش شفافیت مالی، کاهش تخلفات و اعتمادسازی در فضای معاملات کشور محسوب می‌شود.
همچنین بخوانید: وکیل گواهینامه برای اتباع خارجی
تفاوت چک با سفته، برات و دیگر اسناد تجاری چیست؟
در نظام حقوقی ایران، اسناد مالی مختلفی برای انجام معاملات و تعهدات وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها چک، سفته و برات هستند. هرچند این اسناد در ظاهر مشابه به نظر می‌رسند و همگی به‌عنوان ابزار پرداخت یا تعهد مالی شناخته می‌شوند، اما از نظر اعتبار حقوقی، ضمانت اجرا و کاربرد عملی تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. در میان این اسناد، چک معتبرترین و رسمی‌ترین سند تجاری محسوب می‌شود. چک نه‌تنها تحت پوشش قانون تجارت قرار دارد، بلکه برای آن در قوانین خاصی همچون قانون صدور چک ضمانت‌های کیفری و حقوقی پیش‌بینی شده است. به همین دلیل، چک از بالاترین سطح حمایت قانونی برخوردار است و دارندگان چک می‌توانند در صورت عدم پرداخت، هم از طریق مراجع حقوقی و هم کیفری برای وصول وجه آن اقدام کنند.
در مقابل، سفته و برات در زمره اسناد تجاری قرار می‌گیرند، اما حمایت قانونی آن‌ها به اندازه چک نیست. به‌عنوان مثال:
سفته سندی است که نشان‌دهنده تعهد پرداخت مبلغی در تاریخ معین توسط امضاکننده است، اما در صورت نکول یا عدم پرداخت، امکان تعقیب کیفری صادرکننده سفته وجود ندارد و فقط باید از طریق مراجع حقوقی اقدام شود. برات نیز شباهت زیادی به سفته دارد و معمولاً برای انتقال وجه بین تجار به‌کار می‌رود. این سند نیز صرفاً ضمانت حقوقی دارد و فاقد ضمانت کیفری است.
بنابراین، مهم‌ترین تفاوت چک با سفته و برات در موارد زیر خلاصه می‌شود:
اعتبار قانونی بالاتر چک نسبت به سایر اسناد
وجود ضمانت‌های کیفری برای چک (در صورت برگشت و عدم پرداخت)
امکان پیگیری سریع‌تر و موثرتر حقوقی و قضایی در خصوص چک
امکان استعلام و پیگیری چک از طریق سامانه‌های رسمی مانند سامانه صیاد
توجه:
در بسیاری از معاملات رسمی و سنگین، استفاده از چک به‌دلیل ضمانت‌های قانونی قوی‌تر، اولویت بیشتری نسبت به سفته و برات دارد. در حالی که سفته و برات بیشتر در معاملات داخلی بین تجار یا در قراردادهای خصوصی کاربرد دارند.
در صورت برگشت خوردن چک، بانک چه اقدامی می‌کند؟
زمانی که به هر دلیلی وجه چک پرداخت نشود (چک برگشت بخورد)، بانک موظف است مطابق قانون چند اقدام مشخص انجام دهد:
صدور گواهی عدم پرداخت:
بانک موظف است در برگه‌ای رسمی که به آن گواهی عدم پرداخت گفته می‌شود، اطلاعات زیر را به‌طور کامل درج کند:
مشخصات چک (شماره، مبلغ، تاریخ و بانک مربوطه)
هویت و نشانی کامل صادرکننده چک
علت یا علل عدم پرداخت وجه چک (مانند عدم موجودی کافی یا دستور عدم پرداخت)
تصدیق امضای صادرکننده:
در برگه مذکور، بانک باید تطابق یا عدم تطابق امضای صادرکننده با نمونه امضای موجود در بانک را مشخص و تأیید کند.
اطلاع‌رسانی به صادرکننده:
بانک مکلف است یک نسخه از گواهی عدم پرداخت را به آدرس آخرین نشانی صاحب حساب که در بانک ثبت شده، ارسال کند تا او نیز از وضعیت برگشت چک مطلع شود.
بخوانید: گرفتن سند برای زمین قولنامه ای و املاک بدون سند
نکته مهم:
اگر فرد صادرکننده چندین چک بلامحل صادر کرده باشد، دادگاه براساس مجموع مبلغ چک‌ها حکم صادر خواهد کرد.
تبصره:
چنانچه ثابت شود چک‌های بلامحل بابت معاملات نامشروع، ربا یا فعالیت‌های غیرقانونی صادر شده‌اند، دادگاه می‌تواند علاوه‌بر مجازات‌های فوق، حکم به افزایش مجازات صادر کند.
مواردی که ممکن است باعث نقد نشدن چک شوند
در بسیاری از موارد، ظاهر یک چک نشان‌دهنده اعتبار آن نیست. برخی نشانه‌ها وجود دارند که در صورت مشاهده آن‌ها بهتر است با احتیاط بیشتری چک را دریافت کنید؛ چرا که احتمال برگشت خوردن چک یا مواجه شدن با مشکلات در نقد کردن آن وجود دارد. در ادامه مهم‌ترین این موارد را مرور می‌کنیم:
چکی که تاریخ آن در روز پنج‌شنبه یا روز قبل از تعطیلات رسمی تنظیم شده باشد. در این حالت، صادرکننده ممکن است با علم به تعطیلی بانک‌ها، قصد ایجاد مانع در نقد شدن چک را داشته باشد.
چکی که در آن تاریخ، مبلغ یا امضای صادرکننده مخدوش یا ناخوانا باشد.
چکی که صادرکننده بدون تنظیم آن در حضور شما و از پیش آماده، از کشو یا گاوصندوق خود خارج کند و به شما تحویل دهد. بهتر است چک در همان لحظه و جلوی شما تنظیم شود.
چکی که طرف مقابل، آن را به‌عنوان چک همسر یا یکی از بستگان خود به شما تحویل دهد.
چکی که مبلغ عددی و حروفی آن با یکدیگر مغایرت داشته باشد.
چکی که مشروط به انجام کاری یا وقوع اتفاقی خاص صادر شده باشد.
چکی که توسط شرکت‌ها، سازمان‌ها یا مؤسسات تنها با یک امضاء و بدون مهر رسمی آن مجموعه ارائه شود.
چکی که از بانک‌هایی دریافت شده که فاقد نظام اعتبارسنجی دقیق هستند و به‌آسانی و بدون بررسی اعتبار متقاضی، دسته‌چک صادر می‌کنند.
چک‌هایی که توسط اشخاصی ارائه می‌شوند که در محل کسب خود آگهی حراج یا اعلام فروش اضطراری نصب کرده‌اند.
چکی که از سوی شرکت‌ها و سازمان‌هایی صادر شود که در حال تعدیل نیرو یا اخراج کارکنان خود هستند.
چک صادرشده توسط افرادی که پرونده‌های حقوقی یا کیفری سنگین و شناخته‌شده در مراجع قضایی دارند.
چکی که صادرکننده آن شغل مشخص یا درآمد مطمئنی ندارد.
چکی که صادرکننده آن در فهرست بدهکاران بانکی، ممنوع‌الخروج یا دارای بدهی معوق باشد.
چکی که از سوی کسبه‌ای صادر شود که فاقد پروانه کسب معتبر از اتحادیه صنفی مربوطه هستند.
چکی که صرفاً به‌عنوان تضمین معامله یا ضمانت شخص دیگری صادر شده باشد.
جمع‌بندی: هرآنچه باید درباره چک بدانید
چک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری، نقش کلیدی در نظام اقتصادی کشور دارد و ابزاری رایج برای پرداخت و معاملات مالی محسوب می‌شود. در این بلاگ تلاش کردیم به زبان ساده و کاربردی شما را با مفهوم چک، انواع آن و نکات مهم پیرامون آن آشنا کنیم. در ابتدا توضیح دادیم که چک چیست و از نظر لغوی و قانونی چه تعریفی دارد. طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک سندی است که به‌واسطه آن، صادرکننده می‌تواند تمام یا بخشی از وجوه خود را به دیگری انتقال دهد.
سپس با انواع مختلف چک آشنا شدیم؛ از چک عادی و تضمین‌شده گرفته تا چک تایید‌شده، چک مسافرتی، چک سفید امضا و چک مدت‌دار. همچنین درباره چک صیادی به‌عنوان نسل جدید چک‌های بانکی توضیح دادیم که به دلیل ثبت در سامانه صیاد و داشتن کد یکتا، از امنیت و اعتبار بیشتری برخوردار هستند. در ادامه به تفاوت‌های چک با سایر اسناد تجاری مانند سفته و برات اشاره کردیم و متوجه شدیم که چک از نظر قانونی دارای حمایت‌های بیشتری است و اعتبار بالاتری نسبت به سفته دارد. همچنین فرآیند برگشت خوردن چک و وظایف بانک در این خصوص را بررسی کردیم و مجازات‌های قانونی صدور چک بلامحل را توضیح دادیم.در بخش آخر نیز مهم‌ترین نشانه‌هایی که می‌تواند احتمال نقد نشدن چک را افزایش دهد، مطرح کردیم؛ نشانه‌هایی مثل مخدوش بودن اطلاعات چک، صادر شدن چک در روز قبل از تعطیلات، عدم وجود مهر شرکت روی چک و غیره.
در نهایت یادآور می‌شویم:
اگرچه چک ابزاری معتبر و قانونی برای انجام معاملات است، اما همواره باید در دریافت آن دقت و احتیاط لازم را داشته باشید. آشنایی با قوانین مربوط به چک، می‌تواند از بروز مشکلات حقوقی و مالی در آینده جلوگیری کند.در صورتی که در روند دریافت، تنظیم یا وصول چک با مشکلی مواجه شدید، مشاوران حقوقی موسسه عدل ایرانیان آماده هستند تا شما را راهنمایی کنند.
عدل ایرانیان
دسترسی سریع
تمامی حقوق مادی و معنوی وبسایت متعلق به عدل ایرانیان می باشد.
