آیا امکان مسدود کردن حساب بانکی شوهر برای مهریه وجود دارد؟ | موسسه حقوقی عدل ایرانیان

یکی از مهم‌ترین حقوق مالی که در قانون مدنی ایران برای زنان در نظر گرفته شده، مهریه است؛ حقی قانونی و شرعی که به محض وقوع عقد نکاح، به زن تعلق می‌گیرد. مهریه نه تنها تضمینی برای استحکام بنیان زندگی مشترک محسوب می‌شود، بلکه یک پشتوانه مالی مهم برای زن است که می‌تواند در شرایط خاص، به آن تکیه کند. در بسیاری از موارد، زنان پس از بروز اختلاف با همسر، یا حتی بدون وجود مشکل خاصی در زندگی زناشویی، اقدام به مطالبه مهریه خود می‌نمایند. در چنین شرایطی، یکی از سؤالات اساسی که ذهن بسیاری را به خود مشغول می‌سازد، این است که آیا امکان مسدود کردن حساب بانکی شوهر برای مهریه وجود دارد یا خیر؟

این سؤال، تنها یک پرسش ساده حقوقی نیست؛ بلکه با ابعاد پیچیده‌ای از جمله ضمانت‌های اجرایی اسناد رسمی، اصول و قوانین اجرای احکام مدنی، دستور موقت، توقیف اموال و حتی مسائل روانی و عاطفی مرتبط است. در نتیجه، پاسخ به این سؤال مستلزم بررسی دقیق و کارشناسانه قانون اجرای احکام مدنی، آیین دادرسی مدنی و رویه‌های قضایی حاکم بر دعاوی مطالبه مهریه است.

در این مقاله، به‌طور جامع به این موضوع پرداخته خواهد شد که زن چگونه می‌تواند از طریق مراجع قانونی، نسبت به توقیف حساب بانکی شوهر اقدام کند. همچنین شرایط، مدارک لازم، روند قانونی، نکات مهم و چالش‌های پیش‌رو در این مسیر توضیح داده خواهد شد تا خواننده با دیدی روشن و آگاهانه نسبت به حقوق خود تصمیم‌گیری نماید. این مقاله بر اساس قوانین سال ۱۴۰۴ تنظیم شده و با هدف پاسخگویی دقیق به نیاز مخاطبان در سایت «عدل ایرانیان» نگاشته شده است.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

شرایط مسدود کردن حساب بانکی شوهر

نخست باید به این نکته توجه داشت که مهریه، همان‌طور که در ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی آمده، به محض وقوع عقد نکاح به تملک زن در می‌آید و وی می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه نماید. حال اگر شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، زن این حق را دارد که از طریق دادگاه و اجرای احکام نسبت به وصول آن اقدام کند. یکی از روش‌های رایج برای اجرای حکم مهریه، توقیف اموال مرد است؛ و حساب‌های بانکی نیز از جمله دارایی‌هایی هستند که می‌توان برای استیفای طلب مهریه، نسبت به مسدودسازی آن‌ها اقدام کرد. 

اما آیا این کار بلافاصله امکان‌پذیر است؟ آیا زن بدون داشتن حکم قطعی می‌تواند درخواست مسدود شدن حساب شوهر را بدهد؟ چه شرایطی برای این اقدام نیاز است؟ آیا همه نوع حساب بانکی قابلیت توقیف دارند؟ آیا مرد می‌تواند از این اقدام جلوگیری کند؟ این‌ها سؤالاتی است که باید به آن‌ها با استناد به مواد قانونی و تجارب رویه‌ای پاسخ داده شود.

در ادامه مقاله، ابتدا نگاهی خواهیم داشت به پیش‌نیازهای قانونی برای توقیف حساب بانکی، سپس مراحل دقیق اجرای این اقدام را شرح می‌دهیم و در نهایت، به نکات مهمی چون محدودیت‌های قانونی، دفاعیات احتمالی مرد، نحوه رسیدگی دادگاه و توصیه‌های وکیل متخصص مهریه خواهیم پرداخت. 

مفهوم مهریه و جایگاه آن در قانون مدنی ایران

مهریه که در اصطلاح فقهی به آن «صداق» نیز گفته می‌شود، یکی از ارکان اصلی عقد نکاح دائم یا موقت در فقه اسلامی و قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران است. این مال، از لحظه‌ای که عقد نکاح بین زن و مرد منعقد می‌شود، به عنوان دین و بدهی بر عهده مرد قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، با جاری شدن صیغه عقد نکاح، زن مالک شرعی و قانونی مهریه می‌شود و اختیار تام دارد تا هر زمان که اراده کند، نسبت به دریافت آن اقدام نماید.

مطابق با ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ایران، به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید این ماده به صراحت، مهریه را یک حق مسلم برای زن دانسته که تحقق آن مشروط به هیچ شرطی از جمله وقوع نزدیکی، زندگی مشترک یا تمکین نیست. بنابراین، برخلاف برخی تصورات نادرست، زن برای مطالبه مهریه نیاز به اثبات تخلف یا خطایی از سوی شوهر ندارد و تنها تحقق عقد نکاح برای ایجاد این دین کافی است.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

اهمیت مهریه در نظام حقوقی ایران نه‌تنها به دلیل جنبه‌های مادی آن، بلکه به خاطر جایگاه آن در اسناد رسمی و ثبت‌شده مانند عقدنامه نیز دوچندان می‌شود. در تمامی سندهای ازدواج، مقدار مهریه به صورت دقیق درج می‌شود و این اسناد به عنوان سند رسمی تلقی می‌گردند. براساس قانون ثبت اسناد و املاک کشور، اسناد رسمی لازم‌الاجرا هستند. بدین معنا که زن می‌تواند بدون نیاز به مراجعه ابتدایی به دادگاه، صرفاً با استناد به همان سند ازدواج ثبت‌شده، اقدامات قانونی برای وصول مهریه خود را آغاز کند.

یکی از امتیازاتی که قانون برای زنان در نظر گرفته، امکان مراجعه مستقیم به دفترخانه ازدواج و طلاق است که عقد نکاح در آن ثبت شده و تنظیم درخواست صدور اجرائیه نسبت به مهریه می‌باشد. پس از ثبت این درخواست، زن می‌تواند از طریق اجرای ثبت، اموال شوهر از جمله حساب‌های بانکی، خودرو، ملک و سایر دارایی‌های منقول و غیرمنقول را برای دریافت مهریه توقیف کند.

در نتیجه، مهریه نه‌تنها حق زن است، بلکه یک دین و بدهی قطعی به شمار می‌رود که قانون به‌صورت کامل از آن حمایت کرده و ابزارهای قانونی متنوعی نیز برای اجرای آن در اختیار زنان قرار داده است. بنابراین اگر شوهر از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند از ابزارهایی نظیر صدور اجرائیه از طریق ثبت یا طرح دادخواست حقوقی در دادگاه بهره‌مند شود و در صورت لزوم، حتی اقدام به مسدود کردن حساب بانکی شوهر بابت مهریه نماید. اما برای این کار، لازم است ابتدا مراحل قانونی خاصی طی شود که در ادامه مقاله به‌صورت کامل و دقیق به آن‌ها پرداخته خواهد شد.

آیا امکان توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه وجود دارد؟

پاسخ به این پرسش مهم که آیا زن می‌تواند حساب بانکی شوهر خود را به‌منظور دریافت مهریه مسدود کند یا نه، به‌طور قطعی مثبت است. بله، مطابق با قوانین جاری کشور، زن این حق را دارد که پس از ثبت مطالبه مهریه از طریق مراجع ذی‌صلاح، نسبت به توقیف حساب‌های بانکی شوهر اقدام کند. این حق قانونی و شرعی زن در راستای استیفای حقوق مالی ناشی از مهریه است و هیچ مانع قانونی در مسیر آن وجود ندارد؛ مشروط بر آنکه مراحل مشخص و قانونی این فرآیند به‌درستی طی شود.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

هنگامی که زوجه اقدام به مطالبه مهریه می‌کند، می‌تواند با مراجعه به یکی از دو مسیر قانونی موجود یعنی ثبت اجرائیه از طریق دفترخانه ازدواج یا طرح دادخواست مهریه در دادگاه خانواده، روند پیگیری را آغاز کند. در صورتی که شوهر توانایی مالی خود را پنهان کرده باشد یا از پرداخت مهریه طفره رود، زن این اختیار را دارد که با معرفی حساب بانکی وی و درخواست توقیف موجودی آن حساب، روند وصول مهریه را تسریع نماید.

برای توقیف حساب بانکی شوهر بابت مهریه، زن باید با استناد به سند رسمی ازدواج یا رأی دادگاه مبنی بر محکومیت شوهر به پرداخت مهریه، از واحد اجرای احکام دادگاه یا دایره اجرای ثبت، درخواست توقیف اموال را ثبت کند. در این حالت، اگر اطلاعاتی از حساب‌های بانکی شوهر در اختیار داشته باشد، می‌تواند آن‌ها را در اختیار مرجع اجرایی قرار دهد تا دستور مسدودی صادر شود. در غیر این صورت نیز، با ارائه درخواست رسمی، دادگاه می‌تواند از طریق استعلام از بانک مرکزی، اطلاعات حساب‌های بانکی مرد را به دست آورد.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که توقیف حساب بانکی مرد برای مهریه نیازمند اثبات بدهکار بودن او نسبت به مهریه است.  بنابراین، صدور حکم یا اجرائیه رسمی، پیش‌نیاز قانونی برای اقدام اجرایی محسوب می‌شود. تا زمانی که چنین سندی در دست نباشد، امکان صدور دستور مسدودی حساب وجود ندارد.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

همچنین باید توجه کرد که توقیف حساب بانکی فقط برای مبلغی از مهریه که مطالبه شده و در حکم یا اجرائیه ذکر شده، انجام می‌شود.  به‌عبارت دیگر، اگر زن مهریه خود را به صورت عندالمطالبه مطالبه کرده و فقط بخشی از آن را درخواست کرده باشد، تنها به اندازه همان مبلغ امکان مسدودی حساب وجود خواهد داشت و نه بیش‌تر.

در جمع‌بندی این بخش می‌توان گفت که قانون‌گذار ایران به‌طور صریح از حق زنان برای توقیف اموال از جمله حساب بانکی شوهر در راستای دریافت مهریه حمایت کرده است. با این حال، رعایت تشریفات قانونی و همراهی با یک وکیل مجرب در زمینه حقوق خانواده می‌تواند روند مطالبه مهریه و اجرای آن از طریق توقیف حساب بانکی را برای زن تسهیل کرده و از بروز اشتباهات حقوقی جلوگیری کند.

مسیر قانونی برای توقیف حساب بانکی شوهر

برای اینکه زن بتواند به‌طور قانونی نسبت به توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه اقدام کند، لازم است روند مشخصی را در چارچوب مقررات حقوقی و اجرای احکام طی نماید. این مسیر قانونی بسته به شرایط پرونده و نحوه درج مهریه در سند ازدواج، می‌تواند متفاوت باشد. در حالت کلی، دو مسیر اصلی برای شروع فرآیند توقیف حساب‌های بانکی شوهر وجود دارد که در ادامه به تشریح کامل آن‌ها می‌پردازیم.

۱.  ارجاع پرونده به اجرای ثبت اسناد رسمی

در صورتی که مهریه زن در عقدنامه رسمی (سند ازدواج) به‌صورت شفاف و مشخص قید شده باشد، زن می‌تواند بدون مراجعه به دادگاه خانواده و تنها از طریق دفتر ازدواج و اداره ثبت اسناد رسمی، اقدام به صدور اجرائیه کند. در این حالت، سند ازدواج به‌عنوان سند رسمی لازم‌الاجرا تلقی شده و بدون نیاز به اثبات بدهکاری شوهر در دادگاه، قابلیت اجرایی خواهد داشت. پس از صدور اجرائیه از سوی اجرای ثبت، زن می‌تواند با ارائه شماره حساب یا اطلاعات بانکی شوهر، درخواست توقیف حساب بانکی او را ثبت کند.

اداره ثبت اسناد رسمی در این فرآیند، با استعلام از بانک مرکزی و سایر بانک‌ها، حساب‌های بانکی متعلق به مرد را شناسایی کرده و در صورت وجود موجودی، نسبت به توقیف آن اقدام می‌نماید. این روش معمولاً سریع‌تر از مسیر دادگاهی بوده و از آنجایی که نیازی به تشکیل جلسه دادرسی ندارد، برای بسیاری از زنان گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. البته باید توجه داشت که اداره ثبت، فقط بر اساس سند رسمی ازدواج عمل می‌کند و در صورتی که مهریه به صورت غیررسمی یا در توافقات جداگانه تعیین شده باشد، امکان استفاده از این مسیر وجود نخواهد داشت.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

۲.  طرح دعوی در دادگاه خانواده

مسیر دوم برای توقیف حساب بانکی شوهر بابت مهریه، مراجعه به دادگاه خانواده و ثبت دادخواست رسمی برای مطالبه مهریه است. این مسیر زمانی به کار می‌رود که سند ازدواج رسمی در دسترس نیست، یا زن تمایل دارد هم‌زمان درخواست‌های دیگری مانند نفقه، اجرت‌المثل یا طلاق را نیز مطرح کند. در این حالت، زن با ارائه دادخواست، فرآیند دادرسی را آغاز می‌کند و پس از برگزاری جلسات رسیدگی و صدور حکم قطعی مبنی بر محکومیت شوهر به پرداخت مهریه، می‌تواند از واحد اجرای احکام دادگاه تقاضای توقیف حساب‌های بانکی مرد را داشته باشد.

برای اجرای حکم و توقیف حساب بانکی شوهر، زن باید اصل حکم قطعی، شناسه حساب‌ها (در صورت در اختیار داشتن اطلاعات مالی مرد)، و فرم درخواست اجرای حکم را تکمیل کرده و به دایره اجرای احکام ارائه دهد. در صورت نبود اطلاعات حساب، اجرای احکام می‌تواند از طریق بانک مرکزی، تمامی حساب‌های بانکی مرد در شبکه بانکی کشور را بررسی کرده و حساب‌های قابل توقیف را شناسایی کند. در این حالت نیز، توقیف فقط به‌اندازه میزان مهریه تعیین‌شده در حکم دادگاه انجام خواهد شد.

ملاحظات مهم در انتخاب مسیر قانونی

انتخاب بین اجرای ثبت و دادگاه خانواده، بستگی به شرایط پرونده، نوع سند ازدواج، میزان همکاری شوهر و تصمیم شخصی زن دارد. معمولاً در صورتی که سند ازدواج رسمی و قابل اجرا باشد، انتخاب مسیر اداره ثبت، زمان کمتری نیاز دارد و بی‌نیاز از ورود به جریان دادرسی است. اما اگر زن بخواهد هم‌زمان به موضوعات دیگر نیز رسیدگی کند، مراجعه به دادگاه خانواده بهترین گزینه خواهد بود. در هر دو روش، زن برای توقیف حساب بانکی شوهر نیاز به سند معتبر، ارائه درخواست رسمی و همراهی با وکیل مهریه یا مشاور حقوقی مجرب دارد. عدم رعایت این مراحل ممکن است منجر به تأخیر یا رد درخواست توقیف حساب شود. همچنین بهتر است پیش از اقدام، با وکیل متخصص در امور خانواده مشورت شود تا بسته به وضعیت خاص هر پرونده، بهترین مسیر انتخاب گردد.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

شرایط لازم برای توقیف حساب بانکی شوهر

برای آنکه زن بتواند در راستای دریافت مهریه، اقدام به توقیف حساب بانکی شوهر نماید، لازم است یک‌سری شرایط و مقدمات قانونی فراهم باشد. این اقدام به‌عنوان یکی از ابزارهای اجرای احکام مالی، زمانی به نتیجه می‌رسد که مستندات کافی ارائه شده و شرایط قانونی آن رعایت شده باشد. در ادامه، به مهم‌ترین شرایط لازم برای توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه اشاره می‌شود:

۱.  وجود اجرائیه رسمی یا حکم قطعی قضایی

نخستین و مهم‌ترین شرط برای توقیف حساب بانکی شوهر، داشتن یکی از دو سند معتبر قانونی است:  اجرائیه رسمی صادره از اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا حکم قطعی دادگاه خانواده.  در صورتی که زن از مسیر دفترخانه ازدواج و اجرای ثبت اقدام کند، با ارائه عقدنامه رسمی و درخواست صدور اجرائیه، می‌تواند فرآیند توقیف اموال را آغاز کند. اما اگر زن از طریق دادگاه اقدام کند، باید تا صدور حکم قطعی صبر کند و پس از قطعی شدن حکم، از اجرای احکام دادگاه درخواست اجرای حکم از جمله توقیف حساب بانکی شوهر را نماید. بدون وجود یکی از این دو سند رسمی، امکان صدور دستور توقیف حساب بانکی به‌صورت قانونی وجود نخواهد داشت، چرا که هر نوع اقدام برای مسدودی حساب، نیازمند احراز بدهکاری رسمی شوهر به زن است.

۲.  شناسایی حساب بانکی یا سایر اموال شوهر

دومین شرط اساسی، شناسایی دقیق حساب‌های بانکی شوهر یا اموال دیگر اوست. اگر زن اطلاعات دقیقی از شماره حساب‌ها، نام بانک و شعبه مربوطه داشته باشد، می‌تواند آن‌ها را به‌طور مستقیم به مرجع اجرا ارائه دهد. اما در مواردی که اطلاعات حساب بانکی شوهر در دسترس نیست، زن می‌تواند از دادگاه یا اجرای ثبت تقاضا کند که با ارسال نامه رسمی به بانک مرکزی یا سامانه‌های استعلام اموال، نسبت به شناسایی حساب‌های بانکی مرد اقدام شود. شایان ذکر است که درج اطلاعات اشتباه یا ناقص درباره حساب‌ها می‌تواند روند توقیف را به تأخیر بیندازد، بنابراین ارائه اطلاعات دقیق و مستند، به زن کمک می‌کند تا سریع‌تر به نتیجه برسد.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

۳.  ثبت درخواست رسمی توقیف حساب بانکی

پس از فراهم شدن مدارک لازم، زن باید درخواست کتبی و رسمی برای توقیف حساب بانکی شوهر را به مرجع مربوطه (اعم از اداره ثبت یا اجرای احکام دادگاه) ارائه دهد. این درخواست باید شامل اطلاعات شخصی طرفین، مشخصات پرونده، میزان مهریه، اطلاعات بانکی (در صورت موجود بودن) و مستندات اجرائیه یا حکم باشد. مرجع ذی‌صلاح پس از بررسی درخواست و انطباق آن با مقررات، در صورت احراز شرایط، دستور توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه را صادر می‌کند. این دستور به بانک مربوطه ابلاغ می‌شود و بانک موظف است مطابق آن، موجودی حساب را مسدود کرده و به مرجع صادرکننده اطلاع دهد.

۴.  وجود موجودی قابل توقیف در حساب بانکی

آخرین شرط مهم برای توقیف حساب بانکی شوهر، وجود موجودی نقدی در حساب مورد نظر است. چنانچه در زمان توقیف، حساب بانکی مرد موجودی نداشته باشد یا موجودی آن کمتر از مبلغ مهریه باشد، توقیف فقط به میزان موجودی انجام می‌شود و باقی‌مانده بدهی باقی خواهد ماند. در چنین مواردی، زن می‌تواند با ادامه روند اجرا، نسبت به توقیف سایر اموال مرد مانند حقوق ماهیانه، خودرو، ملک و … اقدام نماید. نکته قابل‌توجه آن است که حساب‌های بانکی مشترک یا حساب‌هایی که به نام افراد دیگر ولی با استفاده شوهر اداره می‌شوند، تنها در شرایط خاص قابل توقیف هستند و برای آن، باید تقاضای بررسی و احراز تعلق حساب به شوهر از سوی دادگاه انجام گیرد.

در مجموع، رعایت این چهار شرط برای تحقق توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه ضروری است. زنانی که قصد دارند از این ابزار قانونی برای وصول مهریه خود بهره بگیرند، باید با آگاهی کامل از شرایط و مسیرهای قانونی اقدام کنند و ترجیحاً از مشاوره و همراهی وکیل خانواده باتجربه نیز بهره‌مند شوند تا در سریع‌ترین زمان ممکن به حقوق مالی خود برسند.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

چگونه حساب بانکی شوهر را شناسایی کنیم؟

یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی زنان در روند توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه، شناسایی دقیق حساب‌های بانکی اوست. از آنجا که اطلاعات بانکی در زمره داده‌های محرمانه تلقی می‌شود، افراد عادی از جمله همسر نمی‌توانند مستقیماً به اطلاعات حساب‌های بانکی فرد دیگر دسترسی داشته باشند. بنابراین، زن نمی‌تواند رأساً به بانک‌ها مراجعه کرده و اطلاعات حساب‌های شوهرش را مطالبه کند. با این حال، راهکارهای قانونی مشخصی برای شناسایی حساب‌های بانکی مرد وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

۱.  استعلام از طریق اجرای احکام دادگاه

در صورتی که زن از طریق دادگاه خانواده برای دریافت مهریه اقدام کرده و حکم قطعی دریافت کرده باشد، می‌تواند به دایره اجرای احکام مراجعه کرده و درخواست استعلام حساب بانکی شوهر از طریق بانک مرکزی را ثبت کند.  دایره اجرا با استفاده از کد ملی شوهر، نامه‌ای رسمی خطاب به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال می‌کند تا تمام حساب‌های بانکی مرد در کلیه بانک‌های کشور شناسایی شود.  پس از دریافت پاسخ بانک مرکزی، اطلاعات حساب‌ها از جمله شماره حساب، بانک مربوطه و شعبه در اختیار اجرای احکام قرار می‌گیرد تا فرآیند توقیف حساب آغاز شود.

۲.  استفاده از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

یکی دیگر از مسیرهای قانونی برای شناسایی حساب بانکی شوهر، ثبت درخواست استعلام از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. زن می‌تواند با مراجعه به این دفاتر و ارائه مدارک لازم مانند شناسه پرونده و کپی حکم مهریه، درخواست استعلام حساب بانکی شوهر برای مهریه را به ثبت برساند. این درخواست به سامانه ثنا متصل می‌شود و مرجع رسیدگی (اعم از اجرای احکام یا قاضی دادگاه) می‌تواند پس از بررسی، اقدام به ارسال دستور استعلام نماید.

استفاده از این دفاتر، روند رسیدگی را سرعت می‌بخشد و از ازدحام در دادگاه‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین امکان پیگیری آنلاین پرونده از طریق سامانه عدل ایران فراهم است.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

۳. مراجعه به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی

در مواردی که زن از طریق دفتر ازدواج و اجرای ثبت برای وصول مهریه اقدام کرده باشد، اداره ثبت اسناد و املاک کشور نیز می‌تواند در روند توقیف حساب بانکی شوهر ایفای نقش کند. در این حالت، زن باید با در دست داشتن عقدنامه رسمی و درخواست صدور اجرائیه، به اداره اجرای ثبت مراجعه کند. پس از صدور اجرائیه، زن می‌تواند درخواست رسمی توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه را مطرح کرده و از اداره ثبت بخواهد که با ارسال نامه به بانک‌ها، نسبت به شناسایی و توقیف حساب‌های بانکی اقدام شود.

اداره ثبت معمولاً از طریق سامانه استعلام حساب بانکی که به بانک مرکزی متصل است، این فرآیند را انجام می‌دهد و پس از شناسایی حساب، دستور مسدودی آن را صادر می‌نماید.

نکته مهم: استعلام حساب‌های بانکی نیازمند رعایت محرمانگی و دستور مقام قضایی یا رسمی است

تمامی مراحل فوق صرفاً توسط مراجع رسمی و با رعایت ضوابط قانونی انجام می‌شود و افراد نمی‌توانند بدون داشتن حکم رسمی یا دستور اجرایی، به اطلاعات مالی و بانکی دیگران دسترسی پیدا کنند. از سوی دیگر، این روند با هماهنگی کامل با بانک مرکزی و نظام بانکی کشور انجام می‌شود تا از حقوق طرفین، به‌ویژه حق مالکیت و حریم خصوصی، محافظت شود.

در نهایت، برای زنانی که قصد توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه را دارند، شناسایی حساب‌ها یکی از گام‌های اصلی و تخصصی است که نیازمند آگاهی حقوقی و پیگیری مستمر از طریق مراجع قانونی است. استفاده از مشاوره حقوقی یا وکیل متخصص در این زمینه می‌تواند روند را سریع‌تر و مؤثرتر پیش ببرد.

محدودیت‌ها و موانع توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه

اگرچه توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه یک راهکار قانونی و مؤثر برای وصول مطالبات زن محسوب می‌شود، اما در عمل این مسیر همواره با موفقیت همراه نیست. در موارد متعددی، عوامل مختلفی باعث می‌شوند که این روش اجرایی یا نتیجه‌بخش نباشد. آشنایی با این موانع و محدودیت‌ها به زنان کمک می‌کند تا با دیدی واقع‌بینانه وارد فرآیند مطالبه مهریه شوند و در صورت لزوم، سایر روش‌های وصول را نیز مدنظر قرار دهند. در ادامه، مهم‌ترین موانع اجرایی توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه را بررسی می‌کنیم:

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

۱.  خالی بودن حساب بانکی شوهر

یکی از رایج‌ترین مشکلات در مسیر توقیف حساب بانکی، نبود موجودی در حساب شناسایی‌شده است. حتی اگر زن موفق به شناسایی حساب بانکی شوهر خود شود و حکم توقیف نیز صادر گردد، اما در صورتی که موجودی حساب صفر یا بسیار ناچیز باشد، عملاً امکان وصول مهریه از این طریق وجود نخواهد داشت. در چنین شرایطی، اجرای حکم توقیف به ثبت خواهد رسید اما تأثیری در دریافت وجه مهریه نخواهد داشت.

از این‌رو، برخی مردان پیش از صدور حکم یا صدور اجرائیه، اقدام به خالی کردن حساب‌های خود می‌کنند تا مانع از برداشت وجه توسط همسر شوند. این اقدام هرچند از نظر اخلاقی ناپسند است، اما به لحاظ حقوقی مانع جدی در مسیر اجرای حکم مهریه به شمار می‌رود.

۲.  وجود حساب بانکی مشترک با اشخاص دیگر

یکی دیگر از موانع مهم در فرآیند توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه، مشترک بودن حساب بانکی با شخص یا اشخاص دیگر است. در نظام بانکی ایران، حساب‌های مشترک به این معناست که دو یا چند نفر به‌صورت هم‌زمان مالک حساب بوده و برداشت از آن تنها با رضایت و امضای تمامی افراد مجاز است.

در چنین شرایطی، حتی اگر حکم توقیف صادر شده باشد، سهم دقیق شوهر از موجودی حساب باید احراز شود.  چنانچه سهم او به‌صورت درصدی یا قراردادی در بانک ثبت نشده باشد، اجرای حکم با مشکل مواجه می‌شود و بانک ممکن است از مسدود کردن حساب خودداری کند. در این موارد، زن باید از طریق دادگاه تقاضای تعیین سهم و بررسی مالکیت اموال داخل حساب نماید که روندی زمان‌بر و پیچیده خواهد بود.

۳.  انتقال اموال یا دارایی‌ها به نام اشخاص دیگر (فرار از پرداخت مهریه)

برخی مردان به‌محض اطلاع از تصمیم همسر برای مطالبه مهریه، اقدام به انتقال دارایی‌های خود به نام افراد دیگر می‌کنند؛ از جمله انتقال حساب‌های بانکی، کارت‌های بانکی، املاک، خودرو و سایر اموال. در این حالت، حساب‌هایی که به نام دیگران است، حتی اگر در عمل توسط شوهر اداره شود، قابل توقیف مستقیم نیستند.

البته در چنین مواردی زن می‌تواند با ارائه مستندات کافی، دعوی صوری بودن معاملات یا اثبات ذی‌نفع بودن شوهر در حساب‌های شخص ثالث را در دادگاه مطرح کند، اما اثبات این موضوع نیازمند مدارک قوی، شهود معتبر و زمان‌بر بودن فرآیند دادرسی است.

۴.  تأخیر در فرآیند استعلام و اجرای حکم

در برخی موارد، روند اداری مربوط به استعلام حساب‌های بانکی، صدور دستور توقیف و اجرای آن توسط بانک‌ها با تأخیر همراه است. این تأخیر ممکن است باعث شود شوهر پیش از صدور و اجرای دستور، حساب خود را خالی کند یا آن را ببندد. همچنین ممکن است برخی بانک‌ها با حجم بالای مراجعات قضایی مواجه باشند و نتوانند به‌موقع دستور را اجرا کنند، که در نتیجه فرصت مناسب برای توقیف از بین می‌رود.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

۵.  حساب‌های بانکی خارج از کشور

در مواردی که شوهر دارای حساب بانکی در خارج از کشور باشد، دسترسی مراجع قضایی ایران به این حساب‌ها بسیار محدود یا حتی غیرممکن است.  در چنین شرایطی، حتی اگر زن بتواند اطلاعات حساب خارجی را نیز ارائه کند، امکان توقیف آن تنها با همکاری قضایی بین‌المللی و طی مراحل خاص حقوقی وجود دارد که در اغلب موارد عملیاتی نیست.

در مجموع، هرچند توقیف حساب بانکی شوهر برای مهریه یکی از راهکارهای مؤثر در دریافت مطالبات مالی زن به‌شمار می‌رود، اما در عمل با چالش‌هایی روبه‌روست که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. زنان باید در کنار این روش، سایر راهکارهای حقوقی همچون توقیف حقوق ماهیانه، املاک، خودرو و ممنوع‌الخروجی را نیز به‌عنوان ابزارهای تکمیلی در نظر بگیرند. بهره‌مندی از مشاوره حقوقی یا کمک وکیل متخصص در دعاوی خانواده، می‌تواند تا حد زیادی موانع اجرایی را کاهش داده و روند دریافت مهریه را تسریع بخشد.

ممنوع‌الخروجی شوهر در فرآیند مطالبه مهریه

یکی از ابزارهای مهمی که در اختیار زنان قرار دارد، درخواست ممنوع‌الخروجی شوهر در جریان مطالبه مهریه است. این اقدام زمانی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند که قرائن یا شواهدی مبنی بر قصد خروج شوهر از کشور و فرار از پرداخت دین وجود داشته باشد. بر اساس ماده ۲۳ قانون گذرنامه، هرگاه اجرای ثبت یا دادگاه تشخیص دهد که خروج زوج از کشور منجر به تضییع حقوق زوجه می‌شود، می‌تواند حکم ممنوع‌الخروج شدن مرد بابت مهریه را صادر کند.

برای تحقق این موضوع، زن باید دادخواستی تحت عنوان ممنوع‌الخروجی شوهر به اداره اجرای ثبت یا دادگاه صالح ارائه دهد. با تأیید و صدور این حکم، نام شوهر در لیست افراد ممنوع‌الخروج ثبت می‌شود و امکان عبور از مرزهای رسمی کشور را نخواهد داشت، مگر آن‌که بدهی خود را پرداخت کرده یا ترتیبی برای پرداخت آن تعیین نماید.

اعسار و تقسیط مهریه و تأثیر آن بر توقیف حساب بانکی

در مواردی که مرد توان پرداخت نقدی و یک‌جای مهریه را ندارد، قانون راهی به نام اعسار پیش‌بینی کرده است. شوهر می‌تواند دادخواستی با عنوان «اعسار از پرداخت مهریه» به دادگاه خانواده ارائه دهد و با ارائه مدارکی همچون فیش حقوقی، اجاره‌نامه، گردش حساب، و لیست هزینه‌های زندگی، ادعای ناتوانی مالی خود را اثبات کند.

در صورت پذیرش اعسار، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می‌کند؛ یعنی مهریه به صورت اقساط ماهانه یا دوره‌ای پرداخت می‌شود. در این حالت، توقیف کامل حساب بانکی امکان‌پذیر نیست، بلکه ممکن است تنها به میزان اولین قسط یا مبلغ تعیین‌شده توسط دادگاه، بخشی از حساب توقیف گردد. بنابراین، زن باید در نظر داشته باشد که پس از اثبات اعسار، وصول مهریه زمان‌بر خواهد شد.

همچنین بخوانید: وکیل مهریه

حدود توقیف دارایی شوهر بابت مهریه

زن طبق قانون می‌تواند نسبت به توقیف دارایی‌های شوهر تا سقف میزان مهریه تعیین‌شده در عقدنامه اقدام نماید. این دارایی‌ها شامل مواردی چون حساب‌های بانکی، املاک، خودرو، طلا، سهام، و حتی حقوق و مزایای شغلی می‌شود. اما نکته مهم این است که توقیف بیش از مبلغ مهریه قانونی نیست و مرد می‌تواند نسبت به این موضوع اعتراض کند.

به‌عبارت دیگر، اگر میزان مهریه ثبت‌شده در عقدنامه ۵۰۰ سکه باشد و زن بابت آن حکم قطعی دریافت کرده باشد، توقیف اموال باید معادل قیمت روز این سکه‌ها باشد. توقیف بیش از این مقدار، تنها در صورتی قابل توجیه است که ارزش دقیق اموال در لحظه توقیف مشخص نباشد و نیاز به ارزیابی رسمی باشد.

نقش وکیل در توقیف حساب بانکی شوهر بابت مهریه

استفاده از خدمات یک وکیل متخصص در دعاوی خانواده، خصوصاً در زمینه مطالبه مهریه و توقیف حساب بانکی شوهر، می‌تواند روند پیگیری را سرعت بخشد و از بروز خطاهای حقوقی جلوگیری کند. وکیل با تجربه می‌تواند با تنظیم دادخواست‌های مناسب، استعلام‌گیری دقیق از بانک مرکزی، اجرای احکام قضایی، و پیگیری روند توقیف حساب، مسیر دریافت مهریه را برای زن هموار سازد.

از سوی دیگر، مرد نیز می‌تواند از وکیل برای دفاع از حقوق خود، اثبات اعسار، یا اعتراض به توقیف‌های غیرقانونی استفاده کند. در چنین شرایطی، هر دو طرف باید مستندات دقیق و مستدل در اختیار وکلای خود قرار دهند تا نتیجه دادرسی عادلانه باشد.

تفاوت توقیف حساب در مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

نوع تعیین مهریه در عقدنامه تأثیر مستقیمی بر روند توقیف اموال از جمله حساب بانکی دارد. مهریه ممکن است به یکی از دو صورت زیر ثبت شده باشد:

• مهریه عندالمطالبه:  به‌محض درخواست زن، مرد موظف به پرداخت آن است و زن می‌تواند فوراً نسبت به توقیف اموال شوهر از جمله حساب بانکی اقدام کند. در این حالت، نیازی به اثبات توان مالی شوهر وجود ندارد.
• مهریه عندالاستطاعه:  در این نوع مهریه، زن ابتدا باید استطاعت مالی شوهر را ثابت کند. تنها در صورتی که دادگاه اطمینان حاصل کند که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد، اجازه توقیف اموال از جمله حساب بانکی صادر می‌شود.

بنابراین در مهریه‌های عندالاستطاعه، بار اثبات بر عهده زن است و بدون اثبات توان مالی مرد، امکان توقیف قانونی وجود ندارد.

بررسی قانونی بودن توقیف حساب بانکی

سوالی که گاه مطرح می‌شود این است که آیا توقیف حساب بانکی مرد توسط همسر، اقدامی قانونی است؟ پاسخ مثبت است، مشروط بر آن‌که زن از طریق مسیرهای قانونی اقدام کند. به بیان ساده‌تر، زمانی که زن یا وکیل وی، با استناد به سند رسمی مهریه و با ارائه دادخواست مناسب از طریق اجرای ثبت یا دادگاه خانواده، تقاضای توقیف حساب بانکی شوهر را مطرح کند و دستور رسمی برای آن صادر شود، این اقدام کاملاً قانونی و معتبر محسوب می‌شود. اما چنانچه زن بدون داشتن سند رسمی یا حکم قانونی اقدام به برداشت از حساب مرد نماید یا با اطلاعات ناقص موجب توقیف حساب‌هایی شود که متعلق به دیگران است، این موضوع می‌تواند از سوی شوهر مورد اعتراض قرار گرفته و حتی باعث طرح دعوی جدید شود.

جمع‌بندی نهایی

در پاسخ به پرسش "آیا امکان مسدود کردن حساب بانکی شوهر برای مهریه وجود دارد؟" باید گفت که بله، این امکان به‌صورت کامل و قانونی وجود دارد، مشروط بر آن‌که زن مراحل قانونی را طی کرده، اسناد لازم را تهیه نموده و از طریق اجرای احکام یا اجرای ثبت، درخواست توقیف حساب بانکی را ثبت کرده باشد. این اقدام در جهت وصول حق قانونی زن انجام می‌شود و نه تنها غیرقانونی نیست، بلکه یکی از راهکارهای اصلی و قانونی برای استیفای حقوق مالی زن محسوب می‌شود.

در این مسیر، همراهی وکیل مهریه و آگاهی از مراحل اجرایی، می‌تواند نقش کلیدی در موفقیت روند توقیف حساب ایفا کند. همچنین شناسایی دقیق حساب‌های بانکی و موجودی آن‌ها، یکی از پیش‌نیازهای اجرای موفق این فرآیند است.اگر شما نیز در چنین شرایطی قرار گرفته‌اید و نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی در حوزه مهریه و توقیف حساب بانکی دارید، می‌توانید با تیم حقوقی عدل ایرانیان تماس بگیرید. وکلای ما آماده‌اند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، بهترین راهکار قانونی را برای احقاق حق شما ارائه دهند.