شرایط فرزند خواندگی برای خانواده هایی که فرزند دارند، چیست؟

 فرزند خواندگی کودکان و نوجوانان بی سرپرست یکی از اعمال نیکو و حسنه‌ای است که پاداش‌های فراوانی برای آن از جانب خداوند در نظر گرفته شده است. انتخاب یک کودک و یا نوجوان به عنوان فرزند و قبول کردن مسئولیت زندگی او، عملی است که توسط خانواده‌هایی که دارای فرزند نیستند و به هر دلیلی نمی‌توانند بچه دار شوند، اتفاق می‌افتد. 

 اما جالب است بدانید که کسانی که فرزند دارند نیز می‌توانند سرپرستی کودکان بی سرپرست و یا بدسرپرست را به عهده بگیرند. قوانین جدید مبنی بر آن است که خانم‌های مجرد نیز اگر مشمول شرایط مربوطه باشند، می‌توانند برای گرفتن سرپرستی فرزندان بهزیستی اقدام کنند. حال به این پرسش می رسیم که شرایط فرزند خواندگی برای خانواده هایی که فرزند دارند، چیست؟

ما در این نوشتار مراحلی که برای تحقق این امر باید طی شود و همچنین قوانین و مقررات مربوط به این مبحث را به شما معرفی می‌کنیم. پس اگر شما به دنبال آگاهی یافتن از شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند هستند، در ادامه با ما باشید. 

 برای درخواست فرزند خواندگی چه مراحلی باید طی شود؟

تمامی متقاضیان سرپرستی فرزندان بی سرپرست، مراحلی یکسان را برای ثبت درخواست خود باید طی کنند.

این بدان معنی است که شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند و کسانی که دارای فرزند نیستند، یکسان خواهد بود.

مجوز سرپرستی کودک برای خانواده‌هایی که دارای فرزند هستند، اخیراً صادر شده است. پیش از این فقط زن و شوهری که به هر دلیل نمی‌توانستند کودکی داشته باشند، مجاز بودند تا برای اخذ سرپرستی کودکان بی سرپرست اقدام کنند.

اما امروزه شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند نیز مهیا شده است و طبق تجربیات و آزمایش‌های کسب شده در این زمینه، کودکان بی سرپرستی که وارد خانواده‌های بچه دار می‌شوند، با شوق و سلامتی روحی و روانی بیشتری به ادامه زندگی خود می‌پردازند. خانواده متقاضی فرزند خواندگی در وهله اول باید به بهزیستی مراجعه کند تا شرایط او بررسی شود.

اگر شرایط خانواده توسط سازمان بهزیستی تأیید شد، پس از آن باید برگ مصاحبه اولیه توسط بهزیستی و مشخصات فردی و برگ تقاضانامه توسط خانواده تکمیل گردد.

پس از تأیید و بررسی و تکمیل شرایط، مددکاران اجتماعی به منزل خانواده متقاضی مراجعه نموده و شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند را از نظر وضع زندگی و محل سکونت نیز بررسی می‌کنند.

حال در این مرحله خانواده‌های دارای فرزند و همچنین انواع دیگر متقاضیان، به سازمان پزشکی قانونی، اداره تشخیص هویت و مراکز مشاوره معرفی خواهند شد. در مراکز مشاوره و روانشناسی، والدین و همچنین کودکان بی سرپرست از نظر سلامت روحی و روانی مورد بررسی قرار می‌گیرند. کودکان باید تحت نظر روانشناسان خبره باشند تا میزان پذیرش خانواده جدید در آن‌ها مورد تحلیل قرار بگیرد.

بعد از اینکه تمامی این موارد توسط درمانگران و روانشناسان تأیید شدند، نتیجه به سازمان بهزیستی اعلام می‌شود.

حال که شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند بررسی و تأیید شد، این خانواده‌ها و یا سایر متقاضیان دیگر، به مشاور دینی و دادگاه صالحه معرفی خواهند شد.

بعد از این، دادگاه مدارک را بررسی کرده و به صورت کاملاً آزمایشی کودک را به مدت شش ماه به خانواده سپرده و البته پدر خوانده و مادر خوانده باید دوره‌های والدگری را نیز در این مدت سپری کنند.

مددکاران اجتماعی در طول این مدت نوع سرپرستی کودک و شرایطی که در آن قرار گرفته است را نظارت می‌کنند و چنانچه محیطی که کودک در آن قرار گرفته است سالم و شامل شرایط لازم باشد، حکم دائم فرزند خواندگی برای آن خانواده صادر خواهد شد. 

شرایط قانونی پذیرش فرزند خواندگی

همانطور که پیش‌تر نیز ذکر کردیم، شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند و البته سایر متقاضیان، توسط نهادهای مختلف بررسی و تحلیل می‌شود. حال در این قسمت توضیح مختصری در مورد این شرایط می‌دهیم.

• زن و شوهر باید تابعیت ایرانی داشته باشند و در صورتی که در خارج از ایران سکونت دارند، باید به کنسولگری ایران در آن کشوری که هستند مراجعه کنند و درخواست اخذ سرپرستی خود را از این طریق به بهزیستی ارسال نمایند.
• یکی دیگر از مواردی که در لیست شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند و البته سایر متقاضیان آمده است، اعتقاد پدر و مادر به یکی از ادیانی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده است.
• پدر و مادر هیچ کدام نباید به بیماری‌های واگیردار و یا صعب العلاج دچار باشند.
• خانواده باید توانایی لازم برای تربیت و نگهداری از کودکان و یا نوجوانان بی سرپرست و یا بدسرپرست را داشته باشد.
• خانواده از نظر قضایی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ پدر و مادر هیچ کدام نباید محکومت جزایی موثر داشته باشند.
• خانواده باید تمکن مالی قابل قبول که در سازمان بهزیستی به مقدار دقیق آن اشاره شده است را داشته باشد.
• انجام واجبات و ترک محرمات از دیگر مواردی است که در لیست شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند و یا سایر متقاضیان، آمده است.
• صلاحیت اخلاقی خانواده نیز از جنبه‌های مختلف بررسی خواهد شد.
• عدم اعتیاد به الکل، مواد مخدر و یا روان گردان از دیگر فاکتورهای مهم مورد بررسی خواهد بود.
• مهجور نبودن
• یکی از زوجین حداقل باید سی سال سن داشته باشد.

نکته قابل توجه در رابطه با اموال خانواده‌ای که دارای فرزند بوده و متقاضی سرپرستی یک فرزند از بهزیستی است، این است که اموال و دارایی‌های این افراد برای پذیرش فرزند، ارزیابی شده و با حکم قاضی مشخص می‌شود که کدام اموال به فرزند خوانده می‌رسد.

یعنی در همان ابتدای امر، قاضی اموالی که باید به نام کودک شود را تعیین می‌کند.

این یک تصمیم مهم و در راستای عدم پایمال شدن حق فرزندانی است که به عنوان فرزند خوانده وارد خانواده‌ای می‌شوند که دارای فرزند هستند.

اما حال اگر خانواده‌ای میزان مال مورد نظر دادگاه را نداشت چه؟

برای این افراد دستور اخذ تعهد کتبی به تملیک بخشی از اموال یا حقوق در آینده صادر و پس از قبول درخواست کننده و انجام دستور، حکم سرپرستی صادر خواهد شد.

الویت بندی بهزیستی برای فرزندخواندگی

همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، قوانین جدید بهزیستی مبنی بر آن است که خانواده‌های فرزند دار و یا حتی زنان و دختران مجرد بالای سی سال نیز مشمول شرایط سرپرستی فرزندان بی سرپرست و یا بدسرپرست باشند. یعنی شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند و یا زنان مجرد نیز همانند دیگر زوج‌هایی که فرزند ندارند، میسر شده است. اما در هر صورت در سازمان بهزیستی یک الویت بندی جهت انتخاب سرپرست برای کودکان، وجود دارد. این الویت بندی به شرح زیر است:

• خانواده‌های بدون فرزند
• خانواده‌های دارای فرزند
• زنان و دختران مجرد بالای ۳۰ سال

وظایف سرپرستان بعد از گرفتن حق سرپرستی چیست؟

تامین تمامی نیازهای کودک و هزینه‌های او بعد از گرفتن حق سرپرستی توسط والدین، بر عهده آن‌ها خواهد بود.

پدر و مادر موظفند محیطی امن را برای کودک فراهم کرده و تمام نیازهای مادی و معنوی او را تأمین کنند.

یکی از موارد مهم در بررسی شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند این است که نباید کوچکترین تفاوتی بین فرزندان واقعی آن‌ها و کودکانی که سرپرستی‌شان را قبول می‌کنند، وجود داشته باشد.

البته ناگفته نماند که تأمین نیازهای مادی و هزینه‌های کودک به هیچ عنوان به این معنا نیست که پرداخت مستمری که به موجب قانون به کودک یا نوجوان بی سرپرست تعلق می‌گرفته است، قطع خواهد شد. اما در هر صورت خانواده نیز باید هزینه‌های کودک را تأمین کند.

تمامی این موارد توسط مددکاران اجتماعی که تا سن 18 سالگی در کنار کودک هستند و شرایط روحی و روانی و همچنین مادی او را به صورت مرتب پیگیری می‌کنند، بررسی خواهد شد.

چه کودکانی می‌توانند تحت سرپرستی قرار بگیرند؟

حال که شرایط فرزند خواندگی برای کسانی که فرزند دارند را بررسی کردیم، شاید بررسی شرایط کودکانی که می‌توانند تحت سرپرستی پدر خوانده و مادر خوانده قرار بگیرند نیز خالی از لطف نباشد. این کودکان باید دارای شرایط زیر باشند:

• امکان شناخت هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان وجود نداشته باشد .
• پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی ‌قهری‌ آنان در قید حیات نباشند .
• کودکانی که مدت زمان دو سال است که در بهزیستی هستند و کسی از فامیل همچون جد، پدر و یا مادر آن‌ها برای گرفتن آن‌ها مراجعه نکرده است.
• پدر، مادر و یا جد پدری او هیچ کدام صلاحیت سرپرستی کودک را ندارند و دادگاه در این زمینه حکم قطعی داده باشد.

خلاصه متن

آن چه در اینجا بدان پرداختیم بررسی شرایط فرزند خواندگی برای خانواده هایی که فرزند دارند، بود. البته به این نکته اشاره کردیم که شرایط این افراد با سایر متقاضیان تفاوتی ندارد و تمامی قوانین و الزامات برای هر نوع متقاضی سرپرستی، باید به صورت تمام و کمال اجرا شود.

فقط نکته قابل توجه این است که در خانواده‌هایی که دارای فرزند هستند، باید یکی از والدین سن بالای سی سال داشته باشد تا اخذ سرپرستی برای آن‌ها میسر باشد.