توقیف خودرو و قوانین مرتبط با آن چیست؟

شاید گاهی براتان پیش آمده باشد که خودرو تان به دلایلی توقیف شده باشد و به همین دلیل سعی در رفع توقیف آن برآمده باشید. در ادامه به جزئیات بیشتر درباره مسئله توقیف خودرو و قوانین پیرامون آن خواهیم پرداخت.

 توقیف خودرو چیست؟

به طور کلی توقیف خودرو با دو انگیزه و به دو شکل متفاوت صورت می گیرد: توقیف فیزیکی خودرو و توقیف قانونی خودرو.

• توقیف قانونی خودرو: این نوع توقیف یکی از روش های ایجاد انگیزه و اعمال فشار بر شخص مدیون می باشد تا از این طریق شخص نسبت به رفع بدهی خود اقدام نماید. به این ترتیب، شخص مدیون توانایی فروش خودرو و یا انتقال آن به غیر را ندارد. این امر معمولا زمانی صورت می گیرد که شخصی به دیگری مدیون (هر نوع دینی را شامل می شود به طور مثال مهریه و یا چک و سفته) بوده و توقیف خودرو از سوی وی انجام شده است. 
• توقیف فیزیکی خودرو: در این نوع توقیف فرد علاوه بر توقیف قانونی، امکان دخل و تصرف و استفاده از خودرو را ندارد. بنا بر نوع توقیف خودرو، دادگاه اقدام به توقیف خودرو مذکور می نماید و در این خصوص کارشناسی را به محل فرستاده تا خودرو را ارزش گذاری و ضبط نماید.

لازم به ذکر است در صورت امتناع شخص مدیون و درخواست طلبکار، دادگاه قادر خواهد بود که خودرو را مصادره کرده و پس از کسر هزینه عملیاتی، مابقی را به عنوان تمام و یا بخشی از دین طلبکار به وی ببخشد. 

دلایل توقیف خودرو چیست؟

خودرو علاوه بر دلایل حقوقی مانند بدهی و ادای دین می تواند به دلایل دیگیری نیز توقیف شود. از جمله این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تصادف منجر به فوت یا جرح

در هر نوع تصادفی که منجر به جرح یا حتی فوت شود، باید هر دو خودرو چه خودروی مقصر چه خودروی متضرر به پارکینگ منتقل شده و توقیف شود.

نداشتن بیمه شخص ثالث

در صورت همراه نداشتن مدارک بیمه‌ای خودرو و یا اتمام اعتبار بیمه‌نامه‌‌ شخص ثالث خودرو توقیف خواهد شد و تا زمانی که بیمه‌نامه تمدید نشود، خودرو از توقیف خارج نخواهد شد.

عدم پرداخت جریمه‌ای که به سقف 1 میلیون رسیده است پس از ابلاغ راهنمایی و رانندگی

بر اساس قانون در صورتی که میزان جریمه خودرویی به سقف یک میلیون تومان برسد، اداره راهنمایی و رانندگی موظف است تا ابلاغیه‌ای را برای راننده ارسال کند.

در این صورت، اگر پس از گذشت 1 ماه از ابلاغ، راننده خودرو اقدام به پرداخت جریمه نکند، مامور راهنمایی  و رانندگی این اختیار را دارد تا دستور انتقال خودرو به پارکینگ را صادر کند.

ارتکاب همزمان دو تخلف

در صورتی که تخلفی صورت گیرد؛ به عنوان مثال چراغ قرمزی را رد کنیم، سرعت غیر مجازی داشته باشیم، حرکت مارپیچی انجام دهیم، خودروی‌ متوقف نخواهد شد و تنها جریمه‌ای برای ‌مان ثبت می‌شود. اما اگر دو تخلف به ‌صورت همزمان صورت گیرد، هرگونه حرکات نمایشی و تجاوز از حد سرعت مجاز همزمان، یا عبور از چراغ قرمز و حرکت به‌ صورت همزمان را انجام شود، مامور راهنمایی رانندگی مجاز است که خودرو را توقیف کرده و به پارکینگ منتقل کند.

استفاده از مشروبات الکلی یا مواد روان‌ گردان حین رانندگی

 استعمال هرگونه مشروبات الکلی و مواد روان گردان منجر به توفیف و به پارکینگ منتقل خواهد شد.

همراه نداشتن مدارک خودرو 

همراه نداشتن مدارک شناسایی خودرو، گواهینامه و بیمه‌ نامه ملزوماتی‌ است که حتما باید به همراه  داشت، چراکه در غیر این صورت خودرو توقیف و به پارکینگ منتقل خواهد شد.

لازم به ذکر است که مامورین راهنمایی و رانندگی، زمانی این مدارک را درخواست می‌کنند که موارد مشکوکی اعم از تخلف انجام داده ‌باشید.

پلاک مخدوش یا غیر مجاز خودرو‌

بر اساس ماده 2 آیین‌نامه راهنمایی رانندگی هر گونه وسیله نقلیه اعم از ماشین، موتور و حتی ماشین‌های مربوط به کشاورزی باید پلاک شناسایی ثبت شده در سیستم راهنمایی رانندگی داشته باشد.

رانندگی با وسیله نقلیه‌ای که پلاک نداشته باشد یا پلاک مخدوش داشته باشد یا پس از استعلام مشخص شود که پلاک غیر مجاز است غیر قانونی بوده و مامور راهنمایی رانندگی در صورت مشاهده می‌تواند خودرو را توقف کند.

ترخیص خودرو در این شرایط فقط منوط به تعویض پلاک است و راننده تنها تا 5 روز فرصت دارد که مدارک مبنی بر تعویض پلاک را برای ترخیص خودرو ارائه دهد.

لازم به ذکر است در صورتی که راننده برای مخدوش بودن پلاک مجوزی دریافت کرده‌، توقیف خودرو منتفی خواهد شد.

رانندگی بدون گواهینامه 

در صورتی که فردی بدون داشتن و اخذ گواهینامه رانندگی کند، مامور راهنمایی و رانندگی این اجازه را دارد تا خودرو را متوقف و به پارکینگ منتقل کند. رانندگی بدون گواهینامه عواقب مختلفی دارد که تنها یکی از ساده‌ترین آنها توقیف خودرو است. 

رفع توقیف خودرو چگونه صورت می پذیرد؟

در صورتی که به دلیل بدهی خودرو توقیف شده باشد، فرد مورد نظر می تواند پس از طی مراحل قانونی و ادای دین خود خودرو را رفع توقیف نماید. همچنین در صورتی که خودرو وسیله امرار و معاش برای شخص باشد می تواند تقاضای رفع توقیف خودرو را به دادگاه تسلیم نموده و در این رابطه با ارائه مدارک و مستندات در دادگاه ثابت کند که خودرو شامل بند 5 مستثنیات دین بوده و از این طریق به حکم صادره دادگاه اعتراض نماید. در صورتی که دادگاه با این اعتراض که خودرو در زندگی شخص مدیون ضروری و وسیله امرار و معاش وی باشد، موافقت کند، حکم به رفع توقیف خودرو را صادر می نماید.

در صورتی که دادگاه ضرورتی را در خصوص خودرو توقیف شده در امرار و معاش شخص مدیون تشخیص ندهد و یا تشخیص دهد که خودرو ارزان تری قادر به رفع نیاز وی می باشد، حکم رفع توقیف خودرو صادر نمی شود. با این حال، امکان شکایت و پیگیری در مرجع و دادگاه تجدید نظر برای فرد وجود خواهد داشت.

همچنین در صورتی که خودرو به دلایلی که پیشتر به آنها اشاره شد توسط اداره راهنمایی و رانندگی توقیف شده باشد، فرد مورد نظر می تواند برای رفع توقیف و ترخیص خودرو به یکی از ستادهای 11 گانه ترخیص خودرو در سطح شهر مراجعه کند. برای مراجعه به هریک از این ستادها لازم است موارد زیر رعایت کرده و مدارک مورد نیاز را به همراه داشته باشید:

1. مراجعه مالک یا وکیلی قانونی با در دست داشتن مدارک شناسایی معتبر 
2. اصل سند یا کارت ماشین + کپی
3. اصل بیمه نامه شخص ثالث + کپی 
4. صورت وضعیت خلافی پرداخت شده
5. گواهینامه راننده +کپی
6. فیش یا قبض پرداختی عوارض شهرداری
7. پرداخت هزینه حمل خودرو به نماینده مستقر در ستاد ترخیص 
8. پرداخت هزینه پارکینگ 
9. پر کردن فرم اطلاعات فردی