زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ | موسسه حقوقی عدل ایرانیان
مقالات مرتبط
زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟
در فرآیند مطالبه مهریه، این سؤال مهم مطرح می‌شود که زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ با وجود اینکه اصولاً امکان توقیف بسیاری از اموال منقول و غیرمنقول شوهر برای وصول مهریه وجود دارد، اما قانون برخی دارایی‌ها را به دلایل انسانی، معیشتی و قانونی در دسته مستثنیات دین قرار داده است. به عبارتی، برخی اموال از نظر قانون غیرقابل توقیف‌اند و زن نمی‌تواند از آنها برای دریافت مهریه‌اش استفاده کند.
شناخت دقیق این اموال غیرقابل توقیف، نقش مهمی در جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه‌های اضافی ایفا می‌کند. وقتی زن بداند از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد، بهتر می‌تواند مسیر حقوقی مطالبه را برنامه‌ریزی کند و از اشتباهات رایج در اجرای احکام مهریه پرهیز کند. در ادامه این مقاله، به بررسی کامل مصادیق اموال غیرقابل توقیف در پرونده‌های مهریه خواهیم پرداخت. اگر شما هم به دنبال پاسخ دقیق برای این پرسش هستید که «زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟»، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
مصادیق مستثنیات دین در پرونده‌های مهریه
برای پاسخ دقیق به این پرسش که زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ باید به مفهوم «مستثنیات دین» توجه کرد. مستثنیات دین به آن دسته از اموالی گفته می‌شود که قانون آنها را برای حفظ حداقل معیشت بدهکار (در اینجا شوهر) غیرقابل‌توقیف اعلام کرده است. در ادامه به مهم‌ترین این موارد اشاره می‌کنیم:
منزل مسکونی متناسب با شأن مرد
یکی از اصلی‌ترین مستثنیات دین، منزل مسکونی مرد است؛ البته به شرطی که این خانه تنها محل زندگی وی بوده و متناسب با وضعیت اجتماعی و شأن او باشد. به عبارتی اگر مرد فقط یک خانه داشته باشد و آن خانه مناسب سطح زندگی‌اش باشد، زن نمی‌تواند مهریه‌اش را از طریق توقیف آن دریافت کند.
وسیله نقلیه مورد نیاز
در شرایطی که وسیله نقلیه برای زندگی یا امرار معاش مرد ضروری باشد، توقیف آن امکان‌پذیر نیست. به‌عنوان مثال، اگر شوهر یک خودرو معمولی برای رفت‌وآمد به محل کار یا انجام شغلش داشته باشد، زن نمی‌تواند از این خودرو برای وصول مهریه استفاده کند.
ابزار و وسایل مربوط به شغل مرد
در مواردی که مرد از ابزار خاصی برای کسب درآمد استفاده می‌کند، این ابزارها مشمول مستثنیات دین هستند. مثلاً دستگاه‌های جوشکاری، ابزار نجاری یا حتی لپ‌تاپ یک طراح گرافیک، به عنوان ابزار امرار معاش شناخته می‌شوند و قابل توقیف نیستند.
لباس‌ها و وسایل شخصی
پوشاک روزمره، وسایل بهداشتی و شخصی مرد و همچنین اعضای خانواده‌ای که تحت تکفل او هستند، نیز از جمله اموالی است که زن نمی‌تواند برای دریافت مهریه توقیف کند. قانون در این زمینه با نگاهی انسانی و مبتنی بر کرامت فردی عمل کرده است.
اثاثیه ضروری زندگی
زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ بدون تردید یکی از پاسخ‌های مهم به این پرسش، وسایل ضروری خانه است. مواردی مثل یخچال، اجاق گاز، فرش، ماشین لباس‌شویی، تلویزیون معمولی و وسایلی که لازمه‌ی زندگی حداقلی هستند، در دسته مستثنیات دین قرار دارند.
مواد غذایی موجود در خانه
اقلام خوراکی مانند برنج، روغن، نان، گوشت و دیگر مواد غذایی موجود در خانه نیز قابل توقیف نیستند. این موضوع بیشتر در مواقعی اهمیت پیدا می‌کند که برای اجرای حکم مهریه، مأمور اجرای احکام به محل مراجعه می‌کند و قصد توقیف اموال را دارد.
وسایل عبادی یا آموزشی
کتاب‌های درسی، قرآن، مفاتیح، مهر، سجاده و مواردی از این دست نیز در فهرست مستثنیات دین قرار می‌گیرند. این وسایل دارای جنبه فرهنگی، مذهبی و شخصی هستند و به همین دلیل زن حق ندارد آنها را برای مهریه مطالبه کند.
حقوق و درآمد ماهانه در حد کفاف زندگی
اگر مرد کارمند یا کارگر باشد و درآمد او صرف پرداخت اجاره، هزینه خوراک، درمان و سایر نیازهای اولیه زندگی شود، زن نمی‌تواند تمام حقوق وی را توقیف کند. تنها مازاد بر نیاز و مخارج متعارف زندگی قابل توقیف است و آن هم طبق تشخیص و نظر دادگاه.
همچنین بخوانید : بهترین وکیل مهریه در تهران
زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ بررسی مستثنیات دین و مراحل توقیف اموال
یکی از مهم‌ترین مسائل حقوقی که در بسیاری از دعاوی خانواده مطرح می‌شود، این است که زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ بسیاری از بانوان در هنگام مطالبه مهریه تصور می‌کنند که می‌توانند تمام دارایی‌های همسرشان را توقیف کنند؛ در حالی که قانون، برخی اموال را به عنوان «مستثنیات دین» غیرقابل‌توقیف اعلام کرده است. این دسته از اموال به‌منظور حفظ حداقل معیشت و کرامت انسانی بدهکار، مورد حمایت قانون قرار دارند و زن حتی در صورت داشتن حکم مهریه نیز نمی‌تواند آنها را توقیف کند.
شناخت دقیق این اموال، مسیر پیگیری مهریه را برای زوجه روشن‌تر کرده و از صرف وقت، هزینه و انرژی بی‌نتیجه جلوگیری می‌کند. در ادامه به بررسی دقیق این اموال، مراحل قانونی توقیف و تغییرات جدید در قوانین مربوط به وصول مهریه خواهیم پرداخت.
زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟ (مستثنیات دین)
قانون اجرای احکام و آیین‌نامه‌های مرتبط با آن، فهرستی از اموال غیرقابل توقیف را تحت عنوان «مستثنیات دین» مشخص کرده است. این فهرست شامل موارد زیر می‌شود:
- منزل مسکونی
اگر خانه‌ای که مرد در آن زندگی می‌کند تنها ملک او باشد و متناسب با شأن و نیازهای او و خانواده‌اش تشخیص داده شود، زن حق توقیف آن را برای مهریه ندارد. - وسیله نقلیه مورد نیاز
خودرویی که برای رفت‌وآمد یا کسب‌وکار شوهر ضروری باشد، در زمره اموال قابل توقیف قرار نمی‌گیرد؛ به شرطی که لوکس یا غیرضروری نباشد. - ابزار و وسایل شغلی
هر وسیله‌ای که مستقیماً برای امرار معاش مرد به‌کار می‌رود، مانند ابزار نجاری، دستگاه جوش، رایانه شغلی و... جزء مستثنیات دین است. - لباس‌ها و وسایل شخصی
پوشاک، کفش، وسایل بهداشتی شخصی مرد و افراد تحت تکفل او در دایره توقیف برای مهریه قرار نمی‌گیرد. - اثاثیه ضروری منزل
وسایلی مانند یخچال، اجاق گاز، تلویزیون معمولی، فرش، ماشین لباس‌شویی، ظروف و دیگر لوازم ضروری زندگی از شمول توقیف خارج‌اند. - مواد غذایی موجود در خانه
اقلام خوراکی موجود مانند نان، برنج، روغن، گوشت و سایر مایحتاج روزمره قابل توقیف نیستند. - وسایل عبادی یا آموزشی
وسایلی مانند قرآن، مفاتیح، مهر، سجاده و کتاب‌های درسی مشمول مستثنیات دین هستند. - حقوق و درآمد ماهانه در حد نیاز
حقوق کارمندی یا کارگری تا میزان موردنیاز برای تأمین مخارج زندگی غیرقابل توقیف است. تنها مازاد بر این مقدار و با نظر دادگاه امکان توقیف دارد.
همچنین بخوانید : بهترین وکیل مهریه در تهران
توقیف اموال برای مهریه؛ مراحل و قوانین جدید
با توجه به تغییرات ایجادشده در روند اجرایی وصول مهریه، زنان باید ابتدا مسیر قانونی مشخصی را طی کنند. قوانین جدید سعی دارند تا مسیر مطالبه مهریه شفاف‌تر و دقیق‌تر پیش برود.
۱. ثبت درخواست در اداره ثبت اسناد رسمی
نخستین مرحله توقیف اموال برای مهریه، ثبت اجرائیه در اداره ثبت محل عقد است. پس از ثبت سند ازدواج و ثبت درخواست اجرای مهریه، به شوهر ابلاغ می‌شود که ظرف ۱۰ روز مهریه را پرداخت کند.
۲. ورود به مرحله توقیف
اگر مرد در مهلت قانونی اقدامی برای پرداخت نکند، اداره ثبت اجازه دارد به جست‌وجوی اموال وی بپردازد و هر مال قابل توقیفی را شناسایی و توقیف کند؛ البته به‌جز مواردی که در مستثنیات دین قرار می‌گیرند.
۳. مهلت ۲ ماهه برای اجرای حکم
اداره ثبت موظف است ظرف مدت دو ماه نسبت به شناسایی و توقیف اموال اقدام کند. اگر این امر انجام نشود یا اقدامات مؤثری برای وصول مهریه انجام نگردد، زن می‌تواند برای ادامه فرآیند به دادگاه خانواده مراجعه کند.
۴. مراجعه به دادگاه خانواده
با دریافت گواهی از اداره ثبت مبنی بر عدم امکان توقیف یا وصول مهریه، زن از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال را مستقیماً به دادگاه ارائه می‌دهد.
نکات کلیدی در روند توقیف اموال
- صرف داشتن حکم مهریه به معنای توقیف تمام اموال نیست؛ ابتدا باید اموال قابل توقیف شناسایی شوند.
- مستثنیات دین حتی با وجود بدهی قطعی به زن نیز توقیف نمی‌شوند.
- ارائه سند مالکیت به نام شوهر برای توقیف ضروری است.
- اگر مالی مشترک باشد، فقط سهم شوهر قابل توقیف است.
- توقیف حقوق کارمندی تنها به میزان یک‌چهارم ممکن است (با توجه به تشخیص دادگاه و نیاز خانواده).
همچنین بخوانید : بهترین وکیل مهریه در تهران
نکات مهم درباره روند قانونی توقیف اموال برای مهریه
در پایان، توجه به چند نکته اساسی درباره روند قانونی توقیف اموال برای مهریه ضروری است:
- ثبت دادخواست در دادگاه منوط به دریافت گواهی از اداره ثبت است.
تا زمانی که زوجه گواهی عدم اقدام یا عدم امکان وصول مهریه را از اداره ثبت دریافت نکرده باشد، دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادگاه خانواده مجاز به ثبت دادخواست مرتبط با مهریه نیستند. این موضوع یکی از الزامات اجرایی در بخشنامه‌های جدید قوه قضائیه است. - اولویت با پیگیری از طریق اداره ثبت است.
مسیر مطالبه مهریه، ابتدا باید از طریق اداره ثبت اسناد محل عقد آغاز شود. فقط در صورتی که ظرف مهلت مقرر، اقدام مؤثری از سوی اداره ثبت انجام نشود یا اموالی برای توقیف شناسایی نشود، زوجه می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند. این روند برای شفاف‌سازی، کاهش بار دادگاه‌ها و تسریع در اجرای حقوق مالی زنان طراحی شده است. - مشاوره با وکیل متخصص می‌تواند از سردرگمی جلوگیری کند.
با توجه به جزئیات فراوان در قانون و رویه‌های اجرایی، مشورت با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در امور خانواده می‌تواند مسیر قانونی مطالبه مهریه و توقیف اموال را برای شما شفاف‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر کند.
این مقررات به‌منظور حفظ حداقل استانداردهای زندگی برای فرد محکوم‌علیه (در اینجا شوهر) و خانواده‌اش تدوین شده‌اند. بنابراین زن نمی‌تواند مهریه خود را از طریق توقیف این دسته از اموال دریافت کند، مگر در مواردی که ثابت شود مال مزبور از دایره مستثنیات دین خارج است یا شوهر بیش از یک مورد از آن را دارد (مثلاً چند ملک یا چند خودروی غیرضروری).
همچنین بخوانید : بهترین وکیل مهریه در تهران
چه اموالی برای مهریه قابل توقیف هستند؟
در قوانین ایران، مهریه یکی از حقوق مالی زن محسوب می‌شود و زن می‌تواند برای دریافت آن، اموال شوهر را طبق فرآیند قانونی توقیف کند. اما سؤال مهم این است که چه اموالی برای مهریه قابل توقیف هستند؟ در این بخش به بررسی دقیق مواردی می‌پردازیم که مشمول توقیف جهت اجرای مهریه می‌شوند:
- اموال غیرمنقول مانند خانه، آپارتمان یا زمین
اگر مرد دارای ملک، آپارتمان یا زمینی باشد که در شمول مستثنیات دین قرار نگیرد (مثلاً خانه دوم یا ملکی که جنبه تجاری دارد)، زوجه می‌تواند از طریق مراجع قانونی، آن را برای دریافت مهریه توقیف کند. - خودروی شخصی
خودرو نیز در صورتی که وسیله کسب درآمد مستقیم و ضروری نباشد، مثلاً اتومبیلی که صرفاً برای استفاده شخصی است، می‌تواند توقیف شود. اما اگر خودرو تاکسی یا وسیله حمل بار برای امرار معاش باشد، از توقیف معاف است. - حقوق و دستمزد ماهانه
اگر مرد کارمند یا دارای درآمد ثابت باشد، بخشی از حقوق او قابل توقیف است. طبق قانون، تا یک‌چهارم از حقوق مجردین و یک‌سوم از حقوق متأهلین دارای فرزند را می‌توان برای مهریه برداشت کرد، مشروط بر اینکه از حداقل معیشت مرد کاسته نشود. - سهام و اوراق بهادار
سهام متعلق به مرد در بورس اوراق بهادار یا در شرکت‌های خصوصی و دولتی، در صورتی که ارزش مالی داشته باشد، قابل توقیف و فروش برای پرداخت مهریه است. - سپرده‌های بانکی و حساب‌های مالی
اگر مرد دارای حساب بانکی فعال با مانده موجودی باشد، این مبلغ می‌تواند توسط زن شناسایی و برای وصول مهریه توقیف شود. بانک‌ها موظف‌اند پس از دریافت دستور قضایی، حساب را مسدود کنند. - مطالبات مالی مرد از دیگران
چنانچه افراد یا شرکت‌هایی به مرد بدهکار باشند و این بدهی مستند و قانونی باشد، زن می‌تواند از دادگاه درخواست توقیف این مطالبات را ارائه دهد و وجه آن را به‌عنوان مهریه دریافت کند.
در تمامی موارد بالا، اثبات مالکیت مرد بر مال مورد نظر، ثبت رسمی و نبودن آن در زمره مستثنیات دین، شرط اساسی برای توقیف قانونی است. به همین دلیل توصیه می‌شود پیش از هرگونه اقدام حقوقی، با وکیل مجرب در امور خانواده مشورت شود تا در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه، حقوق مالی زن به شکل قانونی وصول گردد.
زن برای دریافت مهریه خود می‌تواند از ابزار قانونی توقیف اموال همسر استفاده کند، اما باید بداند که برخی اموال طبق قانون در دسته مستثنیات دین قرار دارند و قابل توقیف نیستند. این اموال شامل منزل مسکونی متناسب با شأن مرد، ابزار کار، وسایل ضروری زندگی و موارد مشابه است. اگر این اموال به اشتباه توقیف شوند، مرد می‌تواند با اعتراض قانونی و ارائه مستندات از ادامه توقیف جلوگیری کند.
در مسیرهای حقوقی مربوط به مهریه، داشتن اطلاعات دقیق از قوانین و تسلط بر فرآیندهای اداری و قضایی بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل، بهره‌مندی از تجربه و تخصص کارشناسان و وکلای مجرب در «عدل ایرانیان» بهترین راهکار است تا مراحل دریافت مهریه با اطمینان و کمترین دغدغه طی شود.
همچنین بخوانید : بهترین وکیل مهریه در تهران
سوالات متداول درباره توقیف اموال برای مهریه
۱. زن از چه اموالی نمی‌تواند مهریه‌اش را بردارد؟
برخی اموال مانند منزل مسکونی متناسب با شأن مرد، ابزار و وسایل شغلی، وسایل ضروری زندگی و مواد غذایی، طبق قانون مستثنیات دین هستند و قابل توقیف نیستند.
۲. آیا می‌توان حقوق ماهیانه مرد را برای مهریه توقیف کرد؟
بله، بخشی از حقوق ماهیانه مرد (حدود یک‌چهارم تا یک‌سوم) قابل توقیف است، اما نباید از حداقل معیشت او کاسته شود.
۳. مراحل قانونی توقیف اموال برای مهریه چگونه است؟
ابتدا باید درخواست توقیف اموال را در اداره ثبت اسناد ثبت کرد؛ اگر طی مدت مشخص اموال توقیف نشود، می‌توان با گواهی عدم اقدام، به دادگاه خانواده مراجعه کرد.
۴. آیا می‌توان خودرو یا وسایل شخصی مرد را توقیف کرد؟
خودرویی که وسیله کسب درآمد مستقیم نباشد، قابل توقیف است؛ اما اگر خودرو یا وسایل شخصی ابزار کسب و کار باشند، توقیف آنها ممنوع است.
۵. چرا استفاده از وکیل برای مطالبه مهریه اهمیت دارد؟
وکیل متخصص می‌تواند در شناسایی اموال قابل توقیف، طی کردن مراحل قانونی و دفاع از حقوق زن در برابر اعتراضات شوهر، مسیر دریافت مهریه را سریع‌تر و مطمئن‌تر کند.
عدل ایرانیان
دسترسی سریع
تمامی حقوق مادی و معنوی وبسایت متعلق به عدل ایرانیان می باشد.
